"Events around Postmenopausal Osteoporosis women - Γεγονότα γύρω από την Μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση των γυναικών"

 "Events around Postmenopausal Osteoporosis women - Γεγονότα γύρω από την Μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση των γυναικών"

Δρ . Σάββας-Απόλλων Xρόνης  M.D

Ειδικός Φυσίατρος  S.P.M.R (GR)

Αθλητίατρος FIMS 

(Μέλος Αθλητιατρικής Εταιρίας Κύπρου)

Tηλ: 25364808

KOYPIOY  7,  3025   ΛEMEΣOΣ  KYΠPOΣ

Γεγονότα γύρω από την Μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση των γυναικών

Ο πληθυσμός παγκόσμια και ιδιαίτερα των προηγμένων χωρών μεταξύ των οποίων και η Κύπρος όλο και περισσότερο θα γηράσκει. Το προσδόκιμο της επιβίωσης, οι κάλες υγειονομικές υπηρεσίες, η πρόοδος της ιατρικής , η θεραπεία καθώς και αποτελεσματική η αποτελεσματική αντιμετώπιση πολλαπλών νοσών έχει οδηγήσει στην μακροζωία, άλλα και στην αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων σε μια ιδιαίτερα προηγμένη κοινωνία.

Καθώς η εμμηνόπαυση εμφανίζεται φυσιολογικά με την πάροδο του χρόνου ,

κάποιες ασθένειες όπως πχ. η οστεοπόρωση και  τα καρδιαγγειακά προβλήματα μπορούν να εμφανιστούν πιο συχνά  σε αυτό το στάδιο της ζωής της γυναικάς.

Γνωρίζοντας όμως τα γεγονότα γύρω από την εμμηνόπαυση, παίρνοντας αποφάσεις για μετρά αντιμετώπισης και εφαρμόζοντας τις ενδεδειγμένες θεραπείες  μπορούμε να ελαττώσουμε τις πιθανότητες να αναπτύξουμε  μια σοβαρή μετεμμηνοπαυσιακή ασθένεια .

Tο να γνωρίζουμε …… (πληροφόρηση) είναι το πρώτο βήμα  για να διατηρήσουμε την υγειά και την ζωτικότητα μας κατά την διάρκεια των μετεμμηνοπαυσιακών  χρόνων.

1. Φυσιολογικά η εμμηνόπαυση ορίζεται ως η απουσία για ένα χρόνο του εμμηνορρυσιακού κύκλου της γυναικάς, αυτό είναι το αποτέλεσμα της μείωσης των οιστρογόνων(θηλυκές ορμόνες) που εκκρίνονται από τις ωοθήκες.

Χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών(σε διαφορές παθήσεις) έχει ως αποτέλεσμα την λεγόμενη χειρουργική εμμηνόπαυση που έχει το ίδιο αποτέλεσμα με την  φυσιολογική εμμηνόπαυση, μονό που συνήθως γίνεται πιο γρήγορα.

Tα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης(κλιμακτηρίου)μπορούν να εκδηλωθούν

με :

-Εξάψεις,

-Αύξηση έκκρισης ίδρωτας,

-Ροδαλό δέρμα,

-Αλλαγές της ψυχολογικής διάθεσης,

-Mε ξηρότητα του κόλπου της γυναικάς.

2. H εμμηνόπαυση(κλιμακτήριος) εμφανίζεται κατά μέσο ορό στην ηλικία των 50 ετών (από 45-55 ετών περίπου).

Τυπικά μια  γυναικά μπορεί να ευελπιστεί ότι θα  ζήσει τουλάχιστον το 1/3 της ζωής της ευρισκόμενη σε εμμηνόπαυση.

3. Μετεμμηνοπαυσιακά  το σώμα της γυναικάς παράγει κατά περίπου 80% λιγότερα οιστρογόνα από ότι μια γυναικά με φυσιολογικό κύκλο.

Καθώς τα οιστρογόνα μειώνονται  , ελάττωση μπορεί να υπάρχει και στην οστική μάζα της γυναίκας , πράγμα που σταδιακά οδηγεί σε οστεοπόρωση.

Σε 6 περίπου χρόνια  από την στιγμή  που η γυναικά θα μπει στην εμμηνόπαυση αυτή , μπορεί να χάσει  μέχρι και το 1/3 της οστικής  πυκνότητας στην

σπονδυλικής της στήλης.

4. Χωρίς πρόληψη και θεραπεία ,η οστεοπόρωση μπορεί να εξελίσσεται σιωπηλά χωρίς να δημιουργεί κλινικές εκδηλώσεις πχ (πόνο) την δημιουργία ενός κατάγματος, οπόταν στο σημείο αυτό αρχίζει  συνήθως ο έλεγχος και ο προβληματισμός.

Tα οστεοπορωτικά κατάγματα συνήθως εμφανίζονται στο ισχίο, στον καρπό, και στα σπονδυλικά σώματα.

H κυφωτική στάση που συνήθως βλέπουμε σε ηλικιωμένες γυναίκες οφείλεται σε οστεοπορωτικά κατάγματα στην σπονδυλική στήλη στην περιοχή της θωρακικής μοίρας καθως και στην οσφυϊκή μοίρα αυτής.

5. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής  στατιστικά τουλάχιστον 1.5 εκατομμύρια  κατάγματα  κάθε χρόνο σχετίζονται με  την οστεοπόρωση.

Oι γυναίκες σε αναλογία 3:1 σε σχέση με τους άντρες υφίστανται τα περισσότερα οστεοπορωτικά  κατάγματα  .

Έχει υπολογιστεί ότι 300000 κατάγματα ισχίων, και 250000 κατάγματα καρπών και 700000 κατάγματα στα σπονδυλικά σώματα  συμβαίνουν.

6. Κάποιοι από τους  προδιαθεσικούς παράγοντες στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης στις γυναίκες είναι :

α) Φυλή / Εθνικότητα(Oι λεύκες / Ασιάτισσες γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στην οστεοπόρωση).

β)Οικογενειακό ιστορικό/Ιστορικο (Ιστορικό βεβαρυμένο με κατάγματα ισχίου η κατάγματα στην  σπονδυλική στήλη πρέπει πάντοτε να λαμβάνεται υπόψιν).

Ιστορικό αρθρικών νόσων, νεφρών, πνευμόνων, ήπατος  καθως  και παθήσεις

άλλων οργάνων,  σακχαρώδης διαβήτης και  θυρεοτοξίκωση.

γ)Πρώιμη εμμηνόπαυση(Γυναίκες που φυσιολογικά η μετά από χειρουργική αφαίρεση ωοθηκών, μπαίνουν σε εμμηνόπαυση πιο γρήγορα από ότι θα έπρεπε να μπουν).

δ)Κατασκευή οστών και σωματικό βάρος(Γυναίκες με μικρά και λεπτά οστά και επίσης γυναίκες αδύνατες είναι πιο επιρρεπείς σε οστεοπορωτικά κατάγματα).

ε)Ιατρικές δυσλειτουργίες 

Ακινητοποίηση στο κρεβάτι για μεγάλο χρονικό διάστημα  καιρό είτε λόγω

τραυματισμού ή άλλης αρρώστιας.

Αποτομή απώλεια  υπερβολικού βάρους.

Διαταραχές της περιόδου (αμηνόρροια) για μεγάλα χρονικά διαστήματα .

ζ)Λήψη ιατρικών φαρμάκων (Γυναίκες που κάνουν χρήση για μεγάλα χρονικά διαστήματα και σε μεγάλες δόσεις  φαρμάκων όπως : κορτιζόνη  , φαρμάκων κατά της επιληψίας  και άλλων , είναι πιο επιρρεπείς σε οστεοπόρωση).

η)Τρόπος ζωής:

-Κάπνισμα,

-Συστηματική λήψη μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος,

-Κατάχρηση  πρόσληψης καυλοειδών,

-Πρόσληψη μειωμένων ποσοτήτων ασβεστίου και βιταμίνης D , αρχίζοντας από μικρές ηλικίες και μέχρι την εμμηνόπαυση,

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα πρέπει να είναι ο καλύτερος φίλος για την γυναικά, γιατί περιέχουν μεγάλες ποσότητες ασβεστίου που απορροφάται εύκολα. Σήμερα τα προϊόντα αυτά υπάρχουν σε πολλές μορφές κι είναι εύκολο να διαλέξουμε τα αποβουτυρωμένα για να μην αυξηθεί η χοληστερίνη. Μερικά άτομα μπορεί να παρουσιάζουν δυσπεψία ως προς το γάλα. Συζητείστε το με τον ειδικό ιατρο.

Εδώ πρέπει να τονιστεί ο  σημαντικός ρόλος που έχει η  βιταμίνη 'D' σύμφωνα και με όλες τις τελευταίες μελέτες η οποία και πρέπει να λαμβάνεται στις σωστές καθημερινές ποσότητες.

Αν δεν μπορείτε να πάρετε την απαραίτητη ποσότητα του ασβεστίου που χρειάζεστε με τις τροφές, μπορείτε να παίρνετε τη συμπληρωματική ποσότητα σε χάπια. Συζητείστε το με τον ειδικό ιατρο.

-Άσκηση : Καθόλου η μικρή συστηματική  άσκηση (Weight-baring exercise) πχ. περπάτημα, και για γυναίκες που έχουν εγκατεστημένη οστεοπόρωση ειδικές ασκήσεις για την οστεοπόρωση.

Περπάτημα τουλάχιστον  4 φορές την βδομάδα και για χρονική περίοδο 40-45 λεπτά  η και περισσότερο, με μέτριο-γρήγορο  βηματισμό.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι γυναίκες που βρίσκονται σε νεαρή ηλικία και ασκούνται υπερβολικά πχ άτομα που κάνουν πρωταθλητισμό, με αποτέλεσμα διαταραχές στον εμμηνορρυσιακό τους κύκλο(αμηνορροικές γυναίκες) δεν αυξάνουν την οστική τους μάζα άλλα λόγω της μείωσης η και έλλειψης οιστρογόνων, αντίθετα η οστική τους μάζα ελατόφυτε.

Πρέπει δηλαδή σε ότι άφορα την οστεοπόρωση να μην εξωθούνται στα άκρα να ύπαρχοι μέτρο κόμη και στην άσκηση.

H ευεργετική επίδραση που έχει η άσκηση  δεν είναι μονό για το σκελετικό σύστημα (σκελετό) άλλα επιδρά θετικά και στο  καρδιαγγειακό σύστημα της γυναικάς στο μυϊκό της σύστημα (ενδυνάμωση και βελτίωση στήριξης με συνεπακόλουθο την ελάττωση των πτώσεων και κατά συνεπεία των καταγμάτων στην καλύτερη λειτουργιά των νεφρών, αναπνευστικού συστήματος, πεπτικού συστήματος κλπ

Αντίθετα  άτομα που βρίσκονται για μεγάλα διαστήματα σε ακινησία είναι επιρρεπή για ανάπτυξη άλλοτε άλλου βαθμού οστεοπόρωσης !

-Καθόλου ηλιοθεραπεία(αυτή πρέπει να γίνεται ορθά σε συγκεκριμένες ώρες και χρόνο).

Oι περισσότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες κίνδυνου που αναφερθήκαν μπορούν άμεσα να συνδεθούν με την σκελετική μάζα.

Παρόλα αυτά  το οστεοπορωτικό κάταγμα δεν οφείλεται μονό στους σκελετικούς παράγοντες.

O σκελετός μιας γυναικάς που πάσχει από οστεοπόρωση μπορεί να συγκριθεί με ένα εύθραυστο βάζο. Tο βάζο αυτό δεν θα σπάσει  έκτος και αν πέσει στο έδαφος.

Βλέπουμε λοιπόν ότι ο παράγοντας πτώση  είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την δημιουργία οστεοπορωτικών καταγμάτων , που  σε συνδυασμό με την ηλικία  ελάττωση των αντανακλαστικών της γυναικάς και την πιθανή  μυϊκή αδυναμία στήριξης, κατέχουν σημαντικό μερίδιο στην δημιουργία οστεοπορωτικών καταγμάτων.

7. Απώλεια  μέχρι 75% η και περισσότερη  της οστικής  μάζας που παρουσιάζεται κατά την διάρκεια των 2 πρώτων δεκαετιών μετά την εμμηνόπαυση , αποδίδονται  στην λήψη των οιστρογόνων  πάρα στο γήρας.

8. Μέχρι το  έτος 2020 έχει υπολογιστεί ότι το κόστος για τα κατάγματα του ισχίου-που είναι η  χειρότερη εκδήλωση των οστεοπορωτικών καταγμάτων θα έχει αυξηθεί μέχρι και 6 φορές στις Ηνωμένες Πολιτείες μερικής.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι μέχρι και 50% των ασθενών που επιβιώνουν ενός κατάγματος ισχίου θα χάσουν την κινητικότητα τους την ανεξαρτησία τους και την δυνατότητα τους για αυτοεξυπηρέτηση.

9. Oι καρδιαγγειακές ασθένειες είναι  η πιο κοινή αίτια θανάτου, στις γυναίκες πάνω από 50 ετών.

Έξι με δέκα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση ,η συχνότητα των καρδιαγγειακών

παθήσεων στις γυναίκες αυξάνεται και σχεδόν ισούται  με αυτή των ανδρών.

 10. Σήμερα η ιατρική επιστήμη έχει την δυνατότητα να διαγνώσει προληπτικά

ακόμη και σε αρχικά στάδια λεπτομερώς,  την ύπαρξη / ανάπτυξη  οστεοπόρωσης με εργαστηριακές μεθόδους.

Επίσης με την ανακάλυψη νέων φαρμάκων κατά της οστεοπόρωσης (αναφέρω

ενδεικτικά μερικές θεραπείες που σήμερα χρησιμοποιούνται με επιτυχία ):

α)Denosumab

β)Aledronate

γ)Οιστρογόνα με η χωρίς προγεστερόνη

δ)Καλσιτονίνη

ε)Raloxifene

ζ)Teriparatide

η)Αναβολικά έχουν χρησιμοποιηθεί κατά περιόδους.

Θ)Το φθόριο και ο φωσφόρος.

Πάντοτε σε συνδυασμό με επαρκή πρόσληψη ασβεστίου  και βιταμίνης D καθως και αποφυγή των προδιαθεσικών παραγόντων της .

Για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας τα προγράμματα αποκατάστασης  που πρέπει να ακολουθούνται αρχικά θα πρέπει να γίνονται στο νερό (υδροθεραπεία)  , βελτιώνοντας την μυϊκή αντοχή τους, τον συντονισμό τους  και την εμπιστοσύνη του ηλικιωμένου στον εαυτό του και είναι σκόπιμο να προηγείται οποιασδήποτε μορφής  άλλου είδους άσκησης.